SŁYNNE WOKALIZY

Definicja encyklopedyczna „oschle” informuje: „wokaliza (łac. vocalis – samogłoska) – rodzaj śpiewu, polegający na wykonywaniu melodii na jednej samogłosce (najczęściej a). Może służyć jako ćwiczenie wokalne, a także być częścią utworu muzycznego.” A jest to niezwykła forma pieśni, która w zasadzie zawsze wzbudza u słuchacza silne emocje. Przykładem wzorcowym może być słynna Vocalise op. 34 nr 14 – pieśń Siergieja Rachmaninowa opublikowana w 1912 jako ostatnia z jego Czternastu Pieśni op. 34. Przeznaczona jest do wykonywania przez głos (sopran lub tenor) z akompaniamentem fortepianu. Pieśń oczywiście nie zawiera słów a w śpiewie stosuje się tylko jedną samogłoskę. Utwór dedykowany jest śpiewaczce Antoninie Nezhdanovie (sopran). Mimo że oryginalna publikacja zastrzega wykonywanie pieśni przez sopran lub tenor, jest ona zwykle wykonywana przez pierwszy z głosów. Podobnie jak wiele klasycznych utworów wokalnych Vocalise jest transponowana do różnych tonacji, popularność utworu jest tak wielka że został on zaaranżowany na różne składy instrumentalne. Największy brazylijski kompozytor Heitor Villa-Lobos skomponował 9 suit Bachianas Brasileiras (1932–1945), w których łączy folklor brazylijski ze stylem muzycznym nawiązującym do Johanna Sebastiana Bacha. Szczególnie popularna jest przepiękna V Suita na śpiew – wokalizę oraz grupę ośmiu wiolonczel. Składa się z ona dwóch części, zatytułowanych: Aria (z tekstem opisującym księżycową noc) oraz Taniec. Wokaliza przeniknęła również do muzyki filmowej – m.in. Wojciech Kilar na prośbę Romana Polańskiego stworzył ilustracje muzyczne do jego sławnego thrillera okultystycznego pt. „Dziewiąte wrota”, i ta ścieżka dźwiękowa z „udekorowaną barokowymi ozdobnikami anielsko piękną wokalizą koreańskiej śpiewaczki operowej Sumi Jo” osiągnęła wręcz oszałamiający sukces, i zaczęła poniekąd żyć własnym życiem. Od chwili premiery filmu w 1999 soundtrack z przejmująca wokalizą Kilara stale gości na estradach koncertowych świata.

Słynne wokalizy usłyszymy w interpretacji sopranistki Anny Mikołajczyk-Niewiedział. Ukończyła klasę śpiewu Małgorzaty Marczewskiej w Akademii Muzycznej w Warszawie. Dużo miejsca w swojej działalności koncertowej artystka poświęca muzyce oratoryjno-kantatowej. Jest szczególnie ceniona w kręgu muzyki dawnej. Śpiewa recitale, koncerty i przedstawienia operowe w kraju oraz za granicą. Jej repertuar obejmuje także muzykę współczesną. Wielu kompozytorów powierzyło artystce prawykonanie swoich utworów. Capella Bydgostiensis pod batutą swego szefa dyrygenta José M. Florência uraczy nas podczas tego wieczoru Orawą, również ulubionym i popularnym dziełem Kilara na 15 instrumentów smyczkowych. Skomponowana w 1986 jest ostatnim z czterech utworów zaliczanych do cyklu “tatrzańskiego” (Krzesany, Kościelec, Siwa mgła). Wszystkie odzwierciedlają fascynację kompozytora muzyką górali, z jej niezwykłą żywiołowością, przejawiającą się w charakterystycznej rytmice, oryginalnej melodyce, w stylu gry podhalańskiej kapeli. „Kilar nie traktuje ich jednak jako strukturalnego wzorca, lecz tworzy ludowy fresk, iskrzący się brzmieniami i rytmami”.

(opr. na podstawie wielu źródeł internetowych)