www.chopin2010.pl

patronat honorowy:

István Hiller
Minister Oświaty i Kultury Republiki Węgier

Bogdan Zdrojewski
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Koncert współfinansowany przez Piotra Całbeckiego
Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Współpraca:

Instytut Polski w Budapeszcie

Fundacja Zeneszalon

 Firma Pleyel, Paris

Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007–2013 oraz ze środków budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Podczas koncertu inaugurującego Rok Chopinowski na Węgrzech Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii Pomorskiej poprowadzi jej szef-dyrygent maestro Tadeusz Wojciechowski, wybitny polski artysta, który w 2007 został uhonorowany Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”, przyznawanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jako solista wystąpi Alex Szilasi, który jest jednym z najbardziej utytułowanych interpretatorów Chopina na Węgrzech. Pianista gra przede wszystkim na fortepianach Pleyel, w tym również na zabytkowym instrumencie, który Szilasi odkrył w 2005 w magazynach budapeszteńskiego Muzeum Sztuki Użytkowej. W przepastnych magazynach muzeum odnalazł świetnie zachowany złoty fortepian legendarnej marki Pleyel, ozdobiony pięknymi wzorami w stylu neorokoko. Jest to niezwykle rzadki egzemplarz „złotego Pleyela”, wyprodukowanego ich zaledwie trzy: jeden do dziś jest w posiadaniu angielskiej królowej, drugi można podziwiać w salonie Pleyel w Paryżu, trzeci został teraz odnaleziony w Budapeszcie. Fortepiany z tej fabryki słynęły z delikatnego, subtelnego brzmienia, ich pastelowy, bogaty w niuanse dźwięk był łagodniejszy, cichszy od donośnego, metalicznego brzmienia nowoczesnych fortepianów. Instrumenty te należały do ulubionych fortepianów Fryderyka Chopina, który mówił o Pleyelu, że „ma jego dźwięk”, korzystał z niego by ukazać swój najbardziej osobisty ton.  Odnaleziony w Budapeszcie instrument był własnością polskiego arystokraty – hrabiego Jana Stanisława Zamoyskiego, o czym świadczy wyraźny duży napis ołówkiem „Comte Jean Zamoyski” w środku fortepianu. Po żmudnych poszukiwaniach w starych księgach rachunkowych Pleyela, Alex Szilasi odnalazł wpis, iż instrument opuścił warsztaty manufaktury 27 czerwca 1898 i został sprzedany do posiadłości hrabiego Jana Stanisława Zamoyskiego w Vöttau (dziś Bítov, Czechy). W 1912 w Wiedniu na aukcji nabył go Książe August Saxon-Coburg. Jego żona, arcyksiężniczka austriacka i księżniczka węgierska Karolina Maria podarowała fortepian rodzicom baronowej Irén Groedel, która w 1967 przekazała instrument do Muzeum Sztuki Użytkowej w Budapeszcie. Złoty fortepian jest nieuszkodzony, jedynie ołowiane części mechanizmu uległy zatarciu wskutek upływu czasu. W 2006 instrument został wstępnie odrestaurowany dzięki wsparciu finansowemu manufaktury Pleyela oraz węgierskiego ministerstwa kultury. Fortepian został już kilkakrotnie zaprezentowany publicznie na koncertach w Budapeszcie, podczas których melomani usłyszeli repertuar chopinowski w mistrzowskim wykonaniu pianisty Alexa Szilasiego.

Wariacje na temat „La ci darem la mano”, to pierwszy koncertowy utwór Chopina na fortepian i orkiestrę. Powstał w 1827, a po ukazaniu się w druku wywołał entuzjastyczną ocenę Schumanna. Tematem wariacji jest jedna z najpopularniejszych melodii Mozarta z opery Don Juan.

Koncert fortepianowy f-moll jest szczególnie bogaty w rysy osobiste z gwałtownymi zmianami ostrości i miękkości. Ten liryczny, rysowany delikatnymi, pastelowymi barwami koncert powstał w 1830, kiedy to muzyk kończył już swoją formalną edukację. Jego prawykonanie odbyło się 17 marca 1830 w Warszawie i wówczas partię solową wykonał sam kompozytor.

Polonez Es-dur powstał w latach 1830-31, a Andante spianato Chopin skomponował dopiero w Paryżu na przełomie 1834 i 1835. Utwór został wydany w 1836 jako „Grande Polonaise brillante précédée d’un Andante spianato– i dedykowany baronowej d’Este. Andante spianato wraz z Polonezem Es-dur stanowią integralną całość, jednak Chopin podczas solowych koncertów, bardzo często wykonywał samo Andante spianato. Główna część utworu Wielki Polonez, to wyjątkowy popis brawury, błyskotliwości i blasku partii fortepianu. W temacie Poloneza akcenty heroiczne przeplatają się ze śpiewnymi figuracjami. Jak w każdym utworze skomponowanym w stylu brillant, tak też w Polonezie, orkiestra pełni drugoplanową rolę, tworząc tło dla pełnej wirtuozerii partii fortepianu, stąd też zdarza się, że utwór wykonywany jest bez orkiestry.

Relacja z Budapesztu 

Publiczność, w wypełnionej po brzegi, liczącej 1500 miejsc Sali im. Béli Bartóka, przyjęła występ niezmiernie entuzjastycznie, gorącymi owacjami wyprosiła u solisty bisy. Wśród specjalnych gości Gali byli przedstawiciele europejskich placówek dyplomatycznych z ambasadorem Francji na czele. Koncert był transmitowany na żywo, w czasie największej oglądalności, na wszystkie kontynenty przez węgierski kanał telewizji satelitarnej i internetowej DUNA TV oraz emitowany na antenie radia MR3 Bartók.