Pomysł napisania Oratorium „Stworzenie Świata” zrodził się podczas drugiego pobytu Haydna w Londynie. Początkowo przeznaczone było do wykonania w Londynie. Tekst libretta napisał specjalnie dla Haydna poeta angielski Th. Lindley na podstawie I rozdz. Księgi Rodzaju ze Starego Testamentu oraz „Raju Utraconego” (ks. 7 i 8) J. Miltona. Ostatecznie jednak libretto opracował dyrektor wiedeńskiej biblioteki dworskiej G. van Swieten, który przełożył tekst Lindleya na język niemiecki, dokonał skrótów i zmian, wprowadzając parafrazy tekstu biblijnego oraz psalmów (np. Psalm 19 w 13). Utwór powstawał w latach 1796–98. Po raz pierwszy wykonano go w Wiedniu 29 kwietnia 1798 w pałacu ks. Schwarzenberga, rok później w Londynie, a następnie w Paryżu. Premierze towarzyszyło ogromne zainteresowanie świata muzycznego, dyrygował sam Haydn, przy klawesynie zasiadł A. Salieri. Prawykonanie polskie odbyło się 6 lutego 1801. Oratorium „Stworzenie Świata” jako całość dramatyczno – muzyczna jest arcydziełem sztuki oratoryjnej. Nosi ono wyraźne znamiona indywidualności twórczej Haydna, wyrażające się przede wszystkim w pełnym inwencji łączeniu chórów z ansamblami i solami wokalnymi, w oryginalnym typie melodyki, w traktowaniu orkiestry. Oratorium to jest dziełem bezprecedensowym – Haydn wykorzystał w nim bowiem nie tylko własne doświadczenia kompozytorskie z zakresu symfonii i muzyki religijnej, ale połączył zdobycze przeszłości z tendencjami współczesnymi i zapoczątkował nowe drogi rozwojowe. Z przeszłości przejął m.in. tak typowe dla oratorium monumentalne finały wokalno-instrumentalne, ilustracjonizm muzyczny (naśladowanie głosów ptaków, ilustracja burzy, ruch zwierząt) oraz malarstwo słowne (Wortmalerei – „stało się światło”). Ze współczesnością wiąże Haydna umiłowanie symetrii oraz rola orkiestry – już nie tylko ilustrującej i towarzyszącej głosom wokalnym, lecz współtworzącej nastrój kompozycji