Klub Melomana

Blisko 2-godzinne, ostatnie spotkanie w tym sezonie sympatyków Filharmonii bydgoskiej przeszło tradycyjnie w przemiłej atmosferze, ale i z nutką żalu. Zobaczymy się dopiero na początku września.

Gościliśmy kolegów muzyków Filharmonii, reprezentujących grę na instrumentach dętych drewnianych:

• Mirosława Kulczyńskiego – muzyka solistę – I obój, absolwenta Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, związanego z naszą Instytucją od 1981,
• Sławomira Bogdaszewskiego – muzyka kameralistę, fagocistę, również absolwenta naszej uczelni, a pracującego bez przerwy w FP od 1986,
• Przemysława Buczka – klarnecistę, młodego, ambitnego bardzo uzdolnionego instrumentalistę, laureata XIII Akademickiego Konkursu Klarnetowego we Włoszakowicach (2006), tegorocznego absolwenta Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, studenta Andrzeja Dudzińskiego, od dwóch lat członka OSFP.

Instrument dęty, w którym wibratorem jest drewniany stroik, bądź krawędź, o którą rozpraszany jest strumień powietrza zalicza się do grupy instrumentów dętych drewnianych, choć sam instrument może być wykonany z dowolnego materiału, np. metalu, tworzywa sztucznego bądź drewna.

Źródłem dźwięku w tych instrumentach jest słup powietrza, którego długość jest regulowana za pomocą metody zakrywania otworów w korpusie instrumentu. W celu przykrywania wielu otworów na raz w wielu instrumentach dętych drewnianych stosuje się tzw. mechanizm klapkowy.

Do grupy instrumentów dętych drewnianych należą:
* flet piccolo, * flet prosty, * flet poprzeczny, * obój, * rożek angielski, * klarnet, * fagot, * kontrafagot, * saksofon

Instrumenty dęte drewniane dzielą się również na trzy grupy z uwagi na konstrukcję wibratora:

• instrumenty z pojedynczym stroikiem – klarnet i saksofony
• instrumenty z podwójnym stroikiem obój, rożek angielski, fagot i kontrafagot
• instrumenty z wibratorem krawędziowym: powietrze wprowadzane jest w stan wibracji, gdy jego strumień przecinany jest przez nieruchomą krawędź. Do tego rodzaju instrumentów należą flet prosty, flet poprzeczny i multanki.

Obój dysponuje pełną chromatyczną skalą dźwiękową od dźwięków niskich do bardzo wysokich. Charakteryzuje się dużą ruchliwością i bogactwem brzmienia. Jest instrumentem melodycznym wykorzystywanym głównie w muzyce symfonicznej i kameralnej, jako instrument solowy, świetnie sprawdza się także w muzyce filmowej. Nazwa jego pochodzi z francuskiego Hautbois oznaczającego “wysokie drewno”. Współczesny obój został wynaleziony w XVII wieku, lecz miał swego poprzednika w instrumencie zwanym szałamaja (shawm) znanym już w XII wieku. Obój odegrał bardzo istotna rolę w muzyce barokowej i klasycznej, zajmując trwałe miejsce w orkiestrze symfonicznej, pełniąc w niej rolę jednego z głównych instrumentów melodycznych. W okresie tym powstało wiele kompozycji koncertowych na obój solo z towarzyszeniem zespołów instrumentalnych. W latach późniejszych również nie słabnie zainteresowanie obojem, stąd literatura na ten instrument obejmuje wszystkie style i gatunki muzyczne, łącznie z muzyką współczesną.

Klarnet powstał w ostatnich latach XVII wieku, w latach późniejszych instrument był wielokrotnie modernizowany i udoskonalany. Od połowy XVIII wieku wszedł na stałe do składu orkiestry symfonicznej. Dzięki licznym zaletom brzmieniowym i dużym możliwościom technicznym klarnet jest często wykorzystywany jako instrument solowy oraz w muzyce kameralnej, a także w orkiestrach dętych. Obok muzyki poważnej, klarnet spotykamy w różnych odmianach i stylach muzyki rozrywkowej i jazzowej. Wszechstronne możliwości wykonawcze klarnetu sprawiły, że doczekał się on ogromnej literatury muzycznej. Utwory na ten instrument pisali kompozytorzy wszystkich epok, poczynając do Mozarta, a skończywszy na twórcach współczesnych i awangardowych. Instrument często spotykany w muzyce operowej i operetkowej, a także w jazzie, w muzyce rozrywkowej i ludowej; jest instrumentem znanym i cenionym na całym świecie. Rejestry klarnetu poczynając od najniższego, o ciemnej barwie i dramatycznym charakterze, poprzez niskie dźwięki: najmniej wyraziste, przytłumione – środkowe: jasne, wyraziste, o barwie ciepłej – wysokie: ostre, przenikliwe sięgają najwyższego rejestru: dźwięki bardzo ostre. Charakterystyczną cechą barwy klarnetu jest tzw. stopliwość czyli łatwość zlewania się z barwą innych instrumentów drewnianych, blaszanych czy smyczkowych.

Prototypem fagotu jest dulcian – instrument dęty drewniany niezwykle popularny w Europie w okresie baroku i renesansu, ostateczną postać nadali mu konstruktorzy francuscy i niemieccy w I połowie XIX w. Brzmienie fagotu zależy od wysokości wykonywanych dźwięków: niskie są wyraziste i donośne, średnie – ciemne i nieco matowe, wysokie – miękkie i mało donośne. Basową odmianą fagotu jest kontrafagot. Instrument charakteryzuje się głębokim, melancholijnym i bardzo naturalnym brzmieniem. Już od XVI wieku fagot jest używany głównie jako instrument zespołowy, a od XVIII wieku również jako instrument solowy. Zajmuje ważne miejsce w orkiestrze symfonicznej oraz w muzyce kameralnej, zarówno ze względu na szeroką skalę dźwiękową, jak i charakterystyczne brzmienie. Instrument doczekał się rozległej literatury muzycznej.

Koledzy muzycy zaprezentowali swe umiejętności gry solo, a także zagrali fragmenty utworów na trio stroikowe, czyli obój, klarnet i fagot, a także uchylili rąbka tajemnicy przed Klubowiczami z nieznanych powszechnie rejonów swego zawodu. Na przykład wyjaśnili, jak sami budują stroiki, zaprezentowali akcesoria i swe skomplikowane narzędzia “stolarskie”, czym wzbudzili naprawdę szczere i ogromne zainteresowanie. Bardzo dziękujemy za ciekawy i atrakcyjny pokaz. Artystów, naszych miłych gości, przedstawiła i słowo wstępne o instrumentach wygłosiła niestrudzona, niezastąpiona nasza miła koleżanka Ela Małek.

Następne spotkanie zaplanowane zostało na poniedziałek, 8 września 2008 o godz. 16 w foyer.

Mariola Grochowina