Wydarzenie

Chorał gregoriański

2009-09-20
Filharmonia

20.09.09 (niedz.)

Wykonawcy:

VOX CLAMANTIS (Estonia)
Jaan-Eik Tulve dyrygent, kierownictwo artystyczne

Repertuar:

Hymne Urbs Jerusalem z płyty Annum Per Annum

Vox Clamantis to schola gregoriańska założona w 1996 ciesząca się już europejską – co najmniej – sławą. Skupia różnych muzyków: wokalistów, kompozytorów, instrumentalistów i dyrygentów – wszystkich, którzy interesują się chorałem gregoriańskim. Dyrektorem artystycznym oraz dyrygentem Vox Clamantis jest Jaan-Eik Tulve. Oprócz chorału gregoriańskiego zespół często prezentuje wczesną polifonię oraz muzykę współczesną. Wielu estońskich kompozytorów, m.in. Helena Tulve, Tatjana Kozlova, Tönis Baumann i Toivo Tulev tworzyło kompozycje dla tej scholi. Zespół koncertował z wieloma światowej sławy organistami, takimi jak Jean Boyer, Werner Jacob, Jon Laukvik, a także zespołami: Hortus Musicus, Chórem Kameralnym Estońskiej Filharmonii, Orkiestrą Kameralną w Tallinie. Stała współpraca z różnymi muzykami zainspirowała narodziny całkowicie nowych programów, opartych na improwizacji, z The Weekend Gitar Trio, saksofonistą Villu Veski oraz znanym na całym świecie amerykańskim perkusistą Brianem Melvinem. Zespół nagrał kilka CD dla takich firm płytowych jak ECM Records, Arion, Mirare. Płyta Annom per Annom, gdzie chorał gregoriański i wczesną polifonię połączono z muzyką organową Arvo Pärta, nagraną z udziałem wybitnego estońskiego organisty Aare-Paula Lattika, została bardzo dobrze przyjęta przez międzynarodowych słuchaczy. Schola pojawia się z koncertami w Estonii i poza jej granicami – w Finlandii, Norwegii, Czechach, Belgii, Francji, Luksemburgu, Portugalii, Grecji, a nawet w Libanie. Ściśle współpracuje z Chórem Gregoriańskim z Paryża, czego wynikiem był cykl wspólnych występów, m.in. w Maroku i Japonii. W 2007 miała miejsce premiera programu Sacred voices z tunezyjskim śpiewakiem Dhafer’em Youssefem.

Chorał gregoriański to tradycyjny, starożytny, łaciński śpiew jednogłosowy Kościoła rzymsko-katolickiego. Wiadomo, że w pierwszych wiekach chrześcijaństwa obok rzymskiej tradycji śpiewania były jeszcze inne, nie mniej dostojne – np. ambrozjańska (Mediolan), mozarabska (Hiszpania – Toledo), benewentyńska (Benewent) czy gallikańska (tereny dzisiejszej Francji). Nie sposób też zapominać o silnych na pewno wpływach tradycji bizantyńskiej, a także synagogalnej gdyż pierwsza gmina chrześcijan powstała w Jerozolimie. Nazwa „gregoriański” wywodzi się od imienia papieża Grzegorza I (590–604), który śpiew ten uporządkował i skodyfikował. Na pewno jednak nie nadał mu ostatecznego kształtu.

„Ciepło śpiewu gregoriańskiego jest pełne surowej powagi. Ukrywa się głęboko pod powierzchnią zwykłego wzruszenia i dlatego nigdy cię nie nuży. Ta muzyka wciąga cię w głąb, gdzie kołysze cię w skupieniu i pokoju i gdzie odnajdujesz Boga. Spoczywa w Nim i On cię uzdrawia swoją ukrytą mądrością.”

— T. Merton

Bilety 24