Wydarzenie

Krzysztof Penderecki pisał ten najsłynniejszy bodaj swój utwór w latach 1963–65 na zamówienie niemieckiego radia Westdeutscher Rundfunk z okazji 700-lecia katedry w Münster, w której 30 marca 1966 odbyło się prawykonanie utworu pod dyrekcją Henryka Czyża. Kompozytor miał na uwadze również przypadającą wówczas rocznicę tysiąclecia chrztu Polski. W Polsce wykonano Pasję po raz pierwszy w 1966 w Filharmonii Krakowskiej. Krzysztof Penderecki odrodził w swoim utworze starą formę muzyczną związaną najsilniej z twórczością Jana Sebastiana Bacha, ale sięgającą korzeniami średniowiecznego misterium religijnego. Przystosował ją jednak do czasów współczesnych zarówno w zakresie środków muzycznych, jak i koncepcji ideowej: „Zamierzeniem moim – mówił Penderecki – było odejście od relacji statycznej, od opowiadania wydarzeń ewangelicznych. „Pasja” w zamyśle jest dynamicznym, a niekiedy nawet drapieżnym przeżyciem”. Kompozytor wykorzystuje łaciński tekst Ewangelii św. Łukasza z wstawkami zaczerpniętymi z wielkopostnych hymnów, psalmów i trenów.

„Powodzenie Pasji było niezwykłe już od samego prawykonania. Na koncert w Münster przyjechało ponad siedemdziesięciu dziennikarzy z całej Europy. Przybył także nuncjusz papieski i biskup Münster oraz dyrektor Westdeutscher Rundfunk. Pojawiły się opinie, że prawykonanie dzieła Pendereckiego odegrało istotną rolę w procesie normalizacji stosunków pomiędzy Polską a Niemiecką Republiką Federalną! Jeszcze w roku prawykonania Pasja znalazła się w programie Biennale Muzyki Współczesnej w Wenecji. W następnych latach wykonywano ją wielokrotnie w całej Europie, w Stanach Zjednoczonych, w Ameryce Południowej i Japonii. Pojawiły się liczne nagrania. Do dziś pozostaje Pasja jednym z nielicznych utworów współczesnych wykonywanych chętnie podczas abonamentowych koncertów filharmonicznych”. (Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, listopad 2001).