Jan Kucz (1936–2021) – rzeźbiarz i pedagog. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w której, po zakończeniu nauki (dyplom otrzymał w pracowni Franciszka Strynkiewicza), w 1961 r. został wykładowcą (tytuł profesora otrzymał w 1989). J. Kucz był autorem rzeźb kameralnych i monumentalnych. Wypowiadał się w miękkich materiałach (tkaniny, roślinność), w ceramice, metalu, kamieniu. Eksperymentował wykorzystując w swoich pracach papę, asfalt, ziemię. Tworzył instalacje z wykorzystaniem światła, zajmował się fotografią, video-artem. Jest autorem pomników: Ludwika Zamenhofa w Białymstoku (1973), Stefana Kardynała Wyszyńskiego na Jasnej Górze (1997), Jana Pawła II w Kaliszu (1999, współautor Krzysztof Malec), Cyryla Ratajskiego w Poznaniu (2005), Jana Kochanowskiego w Radomsku (2006), Jana Pawła II w Bielsku-Białej (2006). Jest uznawany za wybitnego twórcę figuracji metaforycznej.

Wojciech Kilar, 1980

J. Kucz dla kolekcji Filharmonii Pomorskiej wykonał również popiersie Wojciecha Kilara (1932–2013), kompozytora i pianisty, który studia ukończył z wyróżnieniem w 1955 r. w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Talent rozwijał dzięki stypendiom, m.in. w Paryżu i w Darmstadt. Kompozycje W. Kilara wpisują się w ultra nowoczesny nurt muzyki współczesnej. Międzynarodową sławę przyniosła W. Kilarowi muzyka filmowa m.in. do Samych  swoich (1967, reż. S. Chęciński), Lalki (1968, reż. W.J. Has), Rejsu (1970, reż. M. Piwowski), Ziemi obiecanej (1975, reż. A. Wajda), Draculi (1992, reż. F.F. Coppola), Pana Tadeusza (1998–1999, reż. A. Wajda). Na zamówienie Filharmonii Pomorskiej W. Kilar skomponował, prawykonany w Bydgoszczy 14 września 1979 r. utwór Siwa mgła (poświęcony Mieczysławowi Karłowiczowi).

J. Kucz z poetyckim wyczuciem zinterpretował osobowość W. Kilara. W popiersiu rzeźbiarz skupił się na fizjonomii kompozytora, rozbudowując partię ramion i podkreślając jego wizjonerstwo. Rzeźba oddziałuje aurą zanurzenia w procesach twórczych i w nasłuchiwaniu świata. Na zniuansowaną poetykę popiersia składają się swoiście oniryczny portret, rozwichrzona fryzura – symbolizująca natchnienie twórcze i łagodna asymetria całej kompozycji, nawiązująca do rzeźb impresjonistów, symbolistów, artystów secesyjnych. 

Charakterystyczne była fryzura W. Kilara. Jego włosy, wznosiły się nad jego głową. J. Kucz wykorzystał ten element, pokazując kompozytora jako „natchnionego Fauna”. Nieład fryzury wydaje się aluzją do wieńca laurowego.

Bibliografia:

Jan Kucz – rzeźba, Grażyna Gierałtowska-Kucz – malarstwo, Konrad Kucz – grafika komputerowa. Katalog wystawy w Galerii Bielskiej BWA, Bielsko-Biała 2002

Aleksandra Kłaput-Wiśniewska, Andrzej Szwalbe w kontaktach z polskimi kompozytorami, [w:] Andrzej Szwalbe i jego dziedzictwo. Zbiór studiów, t.2, Bydgoszcz 2016

Wojciech Kilar, oprac. Małgorzata Kosińska, Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich Warszawa listopad, październik 2010, [online], [dostępny: https://culture.pl/pl/tworca/wojciech-kilar], [dostęp: 18.03.2023]

opracowanie: dr Dorota Grubba-Thiede