Adam Myjak (ur. 1947) – rzeźbiarz i pedagog. Studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Dyplom obronił w 1971 r. w pracowni Jana Bohdana Chmielewskiego. Po studiach związany z warszawską ASP, gdzie przeszedł wszystkie stopnie kariery akademickiej (od asystenta do profesora zwyczajnego), a kilkakrotnie kierował uczelnią jako rektor. A. Myjak jest osobowością rzeźby współczesnej nurtu nowej figuracji, laureatem wielu nagród i wyróżnień. Reprezentuje kulturę polską na międzynarodowych wystawach, plenerach artystycznych, jego rzeźby eksponowane są w przestrzeniach miejskich, we wnętrzach teatrów, oper i filharmonii.

U Adama Myjaka ważną „mantrą” ikonograficzną pozostaje forma głowy, niejednokrotnie o sugerowanej bądź poetycko wyciszanej fizjonomii, jak w cyklu Sen rozwijanym od l. 70. XX w. do dzisiaj. Twórczość A. Myjaka weszła do kanonu współczesnej kultury wizualnej i współczesnej edukacji w zakresie nauk o sztuce, jego rzeźby znalazły się w wielu międzynarodowych prestiżowych kolekcjach sztuki odległych miejsc świata. Artysta w rozmowie z Wiesławą Wierzchowską wspomina: „Na początku podejmowałem różne próby, także niefiguratywne. Wszystkie one bazowały na wyspekulowanym pomyśle, […] poruszałem się po niepewnym gruncie. […] Stwierdziłem, że w figuracji czuję się najpewniej. […] jak gdyby sama ręka do tego prowadzi. […] Pierwszy sygnał powstaje w kontekście do innych rzeźb i jest ich następstwem. Cały czas podążam za instynktem”..

Jan Stanisław Wojciechowski – rzeźbiarz, teoretyk i krytyk sztuki, określił A. Myjaka „esencjalistą w post-historycznej „epoce” sztuki”. Pisał: „Zwłaszcza w cyklu głów ze złotymi, połyskliwymi opaskami na oczach. Suponowałem swoisty transcendentalizm tych prac. Wydawało mi się, że złote światła odblaskowe dają szansę światłu w jego metaforycznym sensie.  Kryptoreligijny wątek w twórczości Myjaka drążyłem później w niepublikowanym wywiadzie z artystą przeprowadzonym przeze mnie w roku 1992. […] U Myjaka […] operacja przeprowadzana jest sugestywnie poprzez rzeźbiarską grę symboliką oczu i ust – jego najbardziej znane głowy   to niemalże Hansenowski  aktywny negatyw. Mają zamknięte lub zamazane oczy a usta,  jakby niemogące zaczerpnąć powietrza lub w niemym krzyku otwarte, wciągają nas w głąb. Skierowany zwykle na zewnątrz zestaw komunikacyjnych gestów twarzy, generowanych przez kształt oczu i ust, zostaje zaprzeczony w głowach artysty  i zawrócony  na samego siebie. Patrzący przedsiebie, staje się patrzącym w siebie.”

Rzeźba Artur Malawski pochodzi z wczesnego okresu twórczości A. Myjaka, który w tym okresie współtworzył kręgi literacko-kulturalne i był redaktorem naczelnym działu kulturalnego warszawskiego kwartalnika „Nowy Wyraz”, promującego młode talenty sztuki współczesnej, m.in. Ryszarda Wojciechowskiego, Zofię Kulik, Przemysława Kwieka, Barbarę Falender. A. Myjak, będący osobowością nurtu nowej figuracji, portretując Artura Malawskiego (1904-1957) wybitnego, przedwcześnie zmarłego kompozytora i wirtuoza skrzypiec, pedagoga i dyrygenta.  Rola A. Malawskiego dla współczesnej muzyki jest bardzo istotna. Był na początku l. 50 XX w. wykładowcą dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. W roku 1948 r. A. Malawski przedstawił Etiudy symfoniczne na fortepian i orkiestrę podczas Festiwalu Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Amsterdamie, odnosząc sukces. W latach 40. i 50. XX w. był prezesem Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej i członkiem Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich. W 1956 r. Związek Kompozytorów Polskich przyznał mu nagrodę za całokształt działalności kompozytorskiej i pedagogicznej, a rok później miasto Kraków wręczyło A. Malawskiemu Nagrodę Muzyczną za osiągnięcia twórcze ze szczególnym uwzględnieniem II symfonii „Dramatycznej” z1956.

A. Myjak przyjął konwencję popiersia aluzyjnego do epoki romantyzmu. Zastosował dyskretną asymetrię, jakby semantycznie podkreślającą osobowość A. Malawskiego, tworzącego nieprzerwanie, także w czasach II wojny światowej, zmagającego się z brutalnością czasów, w których przyszło mu żyć. W dolnej partii popiersia widoczna jest forma nacięcia, charakterystyczna dla całej późniejszej twórczości A. Myjaka.

Bibliografia:

Artur Malawski. Życie i twórczość, red. Bogusław Schäffer, Kraków 1969

Artur Malawski, oprac. Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, lipiec 2002, [online], [dostępny:https://culture.pl/pl/tworca/artur-malawski], [dostęp: 21.02.2023]

Adam Myjak. Rzeźby z lat 1970–1995. Galeria Studio, Warszawa 1999

Adam Myjak, Wspomnienia [w:] Kalendarium. Katalog wystawy ADAM MYJAK. RZEŹBA, Państwowa Galeria Sztuki Sopot, Sopot 2012

Jan Stanisław Wojciechowski, Adam Myjak – esencjalista w post-historycznej „epoce” sztuki, tekst z archiwum profesora Adama Myjaka, odniesienie do wcześniejszych publikacji prof. Jana Stanisława Wojciechowskiego: Jan Stanisław Wojciechowski, Adam Myjak a porządki świata w sztuce, [w:] tenże: Z punktu widzenia rzeźbiarza. Sztuka lat 80, CRP Orońsko, 1983. Tekst ukazał się w „Magazynie Artystycznym” nr 2, 1989 oraz w innej wersji  p.t. tenże: Nowy barok  w „Przeglądzie Powszechnym”  nr 10, 1988

opracowanie: dr Dorota Grubba-Thiede