Gustaw Zemła (ur. 1931) – rzeźbiarz i pedagog. Studiował w l. 1952–1958 w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 1958 r. związany w macierzystą uczelnią jako wykładowca (prorektor w l. 1973–1976, w 1987 otrzymał tytuł profesora). G. Zemła na przełomie l. 50. i 60. XX w. wprowadził do swojej twórczości oryginalną figurację metaforyczną, w której pobrzmiewa  sztuka starożytna i kultura hellenistycznej Grecji. Spektakularnym osiągnięciem G. Zemły, które weszło do historii sztuki XX w., była realizacja pomnika Powstańców Śląskich w Katowicach, odsłoniętego w 1966 r. Imponująca jest liczba realizacji rzeźb plenerowych G. Zemły. Do 1979 r. realizował wiele pomników dedykowanych postaciom czy wydarzeniom historycznym, m.in.: popiersie Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie (1961), pomnik Karola Świerczewskiego w Warszawie (1968), pomnik Władysława Broniewskiego w Płocku (1972), pomnik Czynu Polaków (Pomnik Trzech Orłów) w Szczecinie (1979). G. Zemła zajmuje istotne miejsce wśród artystów współczesnych inspirujących się tematyką religijną i duchowością. Od początku l. 80. XX w. zrealizował m.in. 10 pomników przedstawiających Jana Pawła II – w Miestrzejowicach (1991), Płocku (1993), Łomży (2004), w Krakowie na Wawelu (2008), pomnik Jerzego Popiełuszki w Toruniu (2011). Zaprojektowana przez G. Zemłę statuetka od 1997 r. jest wręczana laureatom Nagrody Literackiej „Nike”.

Bolesław Szabelski, 1979

G. Zemła wykonał dla Filharmonii Pomorskiej wizerunek kompozytora, pedagoga i organisty Bolesława Szabelskiego(1896-1979), będącego w l. 1927–1929 uczniem Karola Szymanowskiego. Od 1929 r. był nauczycielem kontrapunktu i gry na organach w Konserwatorium Śląskim w Katowicach i w Szkole Muzycznej w Cieszynie (1934–1939). W 1945 r. B. Szabelski został dziekanem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach – uczelni, w której otrzymał także tytuł profesora zwyczajnego (1958). Premiera jego nowatorskich Improwizacji miała miejsce w 1956 r. na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Jego kolejne kompozycje wykonywano jeszcze kilkakrotnie w kolejnych odsłonach „Warszawskiej Jesieni”. Przez ponad dwie dekady B. Szabelski należał do zarządu Polskiego Związku Kompozytorów Polskich, a jego utwory wielokrotnie wykonywano na festiwalach w kraju i za granicą.

Rzeźbiarz oddał wiernie rysy portretowanego. Wprowadził też sugestię ruchu, delikatnie odchylając głowę kompozytora w bok.

Bibliografia:

Dorota Folga-Januszewska, Gustaw Zemła. Rzeźba, Olszanica 2021

Leon Markiewicz, Bolesław Szabelski, życie i twórczość, Warszawa 1995

Renata Rogozińska, W stronę Golgoty. Inspiracje pasyjne w sztuce polskiej w latach 1970–1999, Poznań 2002

opracowanie dr Dorota Grubba-Thiede