Stanisław Słonina

Promethidion [w hołdzie Cyprianowi Kamilowi Norwidowi], 1988

brąz
wys. 180 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona przed elewacją frontową (zachodnią) gmachu Filharmonii Pomorskiej

Stanisław Słonina (ur. 1936) – rzeźbiarz, rysownik, eseista i pedagog. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Zakopanem w 1956 r., a następnie studiował w l. 1956–1962 na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Mariana Wnuka. W 1962 r. został wykładowcą akademickim w macierzystej uczelni, pełniąc funkcję prorektora (1978–1981) i dwukrotnie dziekana Wydziału Rzeźby. Należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Medalierów FIDEM. S. Słonina specjalizuje się w rzeźbie monumentalnej, pracuje w metalu, granicie i ceramice. Uprawia też rzeźbę plenerową i relief. Mimo rozmiarów rzeźby S. Słoniny są pełne poezji. W ikonografii S. Słoniny ważne miejsce zajmuje duchowość i sacrum. Zrealizował m.in. pomniki Jana Pawła II w Buenos Aires (1999), Łowiczu (2000), Żyrardowie (2009). Inne realizacje to m.in. pomnik Józefa Piłsudskiego w Częstochowie (1990), pomnik Henryka Sienkiewicza we Włocławku (1971). W realizacjach kameralnych S. Słonina sięga po nietuzinkowe materiały i struktury, np. metalowe druciki (które traktuje jak nić pajęczą, czy włóczkę) – Tetoriente (Głowa wschodu) (1971), Dziki bohater (1972). O tym etapie twórczości S. Słoniny tak pisała jego córka Urszula Słonina: „Drobniutkie niteczki błyszczące metalicznym blaskiem, wciągają nas w swój prawie niematerialny wymiar. Mówią o cierpliwej, benedyktyńskiej pracowitości autora (…)”.

Promethidion [w hołdzie Cyprianowi Kamilowi Norwidowi], 1988

Rzeźba Promethidion S. Słoniny jest hołdem dla Cypriana Kamila Norwida (1821–1883), twórcy poematu pod tym tytułem, wydanego w Paryżu w 1851. Dzieło należy do cyklu metaforycznych prac, w których rzeźbiarz interpretuje fenomeny: natchnienia, metamorfozy, światła i kontemplacji. Twórczość C.K. Norwida,  poety i artysty plastyka, była ważna dla S. Słoniny. Już w 1974 r. rzeźbiarz poświęcił romantycznemu poecie pracę  Podzwonne Norwidowi.

Promethidion jest dialogiem z „duchem Poety”. Odbiorcy konfrontują się  symbolami, archetypami, zakomponowanymi na „pulpicie” postumentu.  Należą do nich: dłoń [odpowiedzialna za akty twórcze, za zapisywanie tekstów, za kształtowanie rzeźby, etc.] i skrzydła [symbolizujące poezję, duszę, natchnienie poetyckie, wzlatywanie ponad dosłowność]. Ta przestrzenna metafora odnosi się do mistycyzmu, przypominając m.in. motyw opuszczonej dłoni Chrystusa z obrazu Rogiera van der Weydena Zdjęcie z krzyża (1435), która, mimo tragedii Ukrzyżowanego zwiastuje Zmartwychwstanie. W kompozycji Promethidion S. Słoniny forma dłoni opada pionowo, jakby bez siły, natomiast przedramię rozdzielone na dwie części unosi się ku górze, przypominając rozpostarte skrzydła, lub płonący ogień. Rzeźba Promethidion wydaje się próbą skomunikowania z genialnym pisarzem i artystą XIX w., a zaproponowane symbole, wynikają z zasłuchania w naturę poematu Norwida.

Druga kompozycja S. Słoniny Promethidion,znajduje się w kolekcji Muzeum Romantyzmu w Opinogórze.

Rzeźba Promethidion [w hołdzie Cyprianowi Kamilowi Norwidowi], miała współtworzyć Galerię Rzeźby Romantycznej zaplanowaną przez Andrzeja Szwalbego, realizowanej od połowy l. 80. XX w. dla założenia pałacowo-parkowego w Ostromecku.

Bibliografia:

Stanisław Słonina. Medale. Katalog wystawy, tekst: Wiesława Bąblewska-Rolke, CBWA Warszawa Kordegarda, Warszawa 1980

Stanisław Słonina, [online], [dostępny:https://rzezba-oronsko.pl/artysci/stanislaw-slonina/],  [dostęp: 2.04.2023]

Stanisław Słonina, film dokumentalny, reż. Piotr Welk, Andrzej Artymowicz, Instytut Sztuki Mediów Warszawa 2021, https://vimeo.com/536779871 [dostęp: 2.04.2023]

opracowanie: dr Dorota Grubba-Thiede