O nas
Galeria zewnętrzna
Jan Sebastian Bach, 1977
rzeźba – brąz (odlew: Bydgoska Fabryka Maszyn i Urządzeń Przemysłu Spożywczego „Spomasz” Bydgoszcz)
cokół – granit ze Strzegomia
wys. rzeźby: 127 cm, wys. cokołu: 119 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona w parku im. Jana Kochanowskiego w Bydgoszczy
Witold Marciniak (1922–1999) – rzeźbiarz i medalier. Studiował na Wydziale Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, pod kierunkiem Stanisława Horno-Popławskiego i Tadeusza Godziszewskiego w l. 1947–1952. Od 1953–1956 pracował przy rekonstrukcji rzeźb i detalu architektonicznego w Gdańsku. Od 1957 do 1988 r. pracownik naukowy UMK w Toruniu (Wydział Sztuk Pięknych, Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa w Zakładzie Rzeźby i Detali Architektonicznych). Jest twórcą kopii rzeźby Pięknej Madonny z Torunia (zaginionej w czasie II wojny światowej). Wykonana w 1956 r., znajduje się w kościele pw. śś. Janów w Toruniu. W. Marciniak wykonał rzeźby plenerowe dla Torunia takie jak m.in.: pomnik „De revolutionibus” (w hołdzie Mikołajowi Kopernikowi) w Toruniu (1973), pomnik Samuela Bogumiła Lindego w Toruniu (1976). Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Rzeźby w Toruńskim Oddziale Związku Polskich Artystów Plastyków.
Jan Sebastian Bach, 1977
Popiersie Johanna Sebastiana Bacha (1685–1750), ustawione na cokole (na cokole napis: BACH). Kompozytor i organista, jeden z najwybitniejszych i rozpoznawalnych artystów w historii muzyki. Portret, który utrwalił wizerunek J.S. Bacha, stworzył cztery lata przed śmiercią genialnego twórcy malarz Elias Gottlob Haussmann w 1746 r.. Do tego obrazu nawiązuje w swojej rzeźbie W. Marciniak, pokazując krępą sylwetkę, okrągłą twarz i charakterystyczną, układaną w pukle perukę. Szerokiej klatki piersiowej nie równoważy pionowo spływający, upięty pod brodą żabot.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Akta Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, sygn. 77
Bohdan Pociej, Wojciech Skrodzki, Kompozytorzy polscy w portrecie rzeźbiarskim, Bydgoszcz 1982
opracowanie: dr Agnieszka Wysocka
Karol Kurpiński, 1977
rzeźba – brąz (odlew: Brąz Dekoracyjny Warszawa)
cokół – granit różowy z Michałowic
wys. rzeźby: 240 cm, wys. cokołu: 35 cm
sygn. EHS (na podstawie)
rzeźba ustawiona w parku im. Jana Kochanowskiego w Bydgoszczy
Ewelina Szczech-Siwicka (ur. 1932) – rzeźbiarka, medalierka i graficzka. Studiowała do 1955 r. na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, w pracowni Jerzego Hoppena. Twórczyni ekslibrisów. Projektantka neonów hotelu „Helios” w Toruniu (1972)
Henryk Siwicki (1927–2004) – rzeźbiarz i medalier, malarz i rysownik. Studiował do 1955 r. na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, w pracowni Tymona Niesiołowskiego i Tadeusza Godziszewskiego. Jego wiersze i wspomnienia, ilustrowane autorskimi grafikami Z ciemności w ciemność ukazały się w 2016 r.
Ewelina Szczech-Siwicka i Henryk Siwicki stworzyli wspólnie wiele dzieł rzeźbiarskich w Toruniu i na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, m.in.: Zegar słoneczny w Toruniu (1973, upamiętniający Rok Kopernikański), Zegar słoneczny „Paw” w Inowrocławiu (współprojektant: Wit Płażewski, 1975), pomnik Dzieciom Polskim Ofiarom Faszyzmu w Toruniu (1980), pomnik Ludwika Rydygiera w Chełmnie (1984), zrekonstruowali pomnik Żołnierza Polskiego w Grudziądzu (1986).
Projektowali wystroje wnętrz, m.in. dla Pijalni Wód Mineralnych w Ciechocinku (1974).
W 2010 r. Ewelina Szczech-Siwicka i Henryk Siwicki obchodzili w toruńskiej galerii „Na piętrze” wspólny jubileusz 55-lecia działalności artystycznej.
Karol Kurpiński, 1977
Wizerunek portretowy Karola Kurpińskiego (1785–1857) bardzo wyróżnia się na tle innych rzeźb plenerowych dodaną na cokole rzeźby narracją, odwołującą się do inspiracji przedstawiciela późnego klasycyzmu w muzyce. Utalentowany skrzypek, od 1810 r. obok Józefa Elsnera, był drugim dyrygentem opery Teatru Narodowego w Warszawie. W 1820 r. założył pierwsze polskie czasopismo muzyczne „Tygodnik Muzyczny”. Autor Warszawianki (1830) został ukazany w pozycji siedzącej. Cokół, na którym przysiadł kompozytor, ozdobiony został płaskorzeźbami przypominającymi, że K. Kurpiński szukał inspiracji w mitologii słowiańskiej. Nawiązał do niej, tworząc m.in. komediooperę Czarnomysł, książę słowiański, czyli nimfy jeziora Gopło (1818). Kompozytor ma prawą nogę wysuniętą do przodu, zgiętą w kolanie, opartą na niskiej, prostopadłościennej podstawie z napisem: KAROL/KURPIŃSKI. Wyprostowana sylwetka kompozytora skierowana w lewo, a głowa w prawo, co dodaje rzeźbie dynamiki. Z dużym wyczuciem detalu oddano szczegóły stroju i modnego na początku XIX w. uczesania z charakterystycznymi bokobrodami.
Bibliografia:
Karol Kurpiński, oprac. Małgorzata Kosińska, Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, październik 2006, [online], [dostęp: https://culture.pl/pl/tworca/karol-kurpinski],[dostęp: 11.04.2023]
Plastyka Toruńska 1945–1975. Katalog wystawy, komisarz wystawy Barbara Narębska-Dębska, red. katalogu Bogusław Mansfeld, Toruń 1975
opracowanie: dr Agnieszka Wysocka
Karol Szymanowski, 1976
rzeźba – piaskowiec
cokół – granit ze Strzegomia
wys. rzeźby: 389 cm, wys. cokołu: 80 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona przed elewacją tylną (wschodnią) gmachu Filharmonii Pomorskiej
Ewelina Szczech-Siwicka (ur. 1932) – rzeźbiarka, medalierka i graficzka. Studiowała do 1955 r. na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, w pracowni Jerzego Hoppena. Twórczyni ekslibrisów. Projektantka neonów hotelu „Helios” w Toruniu (1972)
Henryk Siwicki (1927–2004) – rzeźbiarz i medalier, malarz i rysownik. Studiował do 1955 r. na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, w pracowni Tymona Niesiołowskiego i Tadeusza Godziszewskiego. Jego wiersze i wspomnienia, ilustrowane autorskimi grafikami Z ciemności w ciemność ukazały się w 2016 r.
Ewelina Szczech-Siwicka i Henryk Siwicki stworzyli wspólnie wiele dzieł rzeźbiarskich w Toruniu i na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, m.in.: Zegar słoneczny w Toruniu (1973, upamiętniający Rok Kopernikański), Zegar słoneczny „Paw” w Inowrocławiu (współprojektant: Wit Płażewski, 1975), pomnik Dzieciom Polskim Ofiarom Faszyzmu w Toruniu (1980), pomnik Ludwika Rydygiera w Chełmnie (1984), zrekonstruowali pomnik Żołnierza Polskiego w Grudziądzu (1986).
Projektowali wystroje wnętrz, m.in. dla Pijalni Wód Mineralnych w Ciechocinku (1974).
W 2010 r. Ewelina Szczech-Siwicka i Henryk Siwicki obchodzili w toruńskiej galerii „Na piętrze” wspólny jubileusz 55-lecia działalności artystycznej.
Karol Szymanowski, 1976
Obok popiersia autorstwa Alfonsa Karnego, rzeźba plenerowa jest drugim wizerunkiem Karola Szymanowskiego (1882–1937) w zbiorach Filharmonii Pomorskiej. Rzeźba całopostaciowa ustawiona na cokole. Postać zwrócona jest nieznacznie w lewą stronę i ubrana została w długi, zakrywający sylwetkę płaszcz. Lewa ręka zgięta w łokciu przyciśnięta do piersi podtrzymuje kartę (z zapisem nutowym).
Bibliografia:
Plastyka Toruńska 1945-1975. Katalog wystawy, komisarz wystawy Barbara Narębska-Dębska, red. katalogu Bogusław Mansfeld, Toruń 1975
opracowanie: dr Agnieszka Wysocka
Ludomir Różycki, 1984
brąz
wys. 120 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona w parku im. Jana Kochanowskiego w Bydgoszczy
Mieczysław Welter (ur. 1928) – rzeźbiarz i medalier. Studiował w l. 1948–1953 w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, a następnie w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni rzeźbiarskiej Mariana Wnuka (1953–1956). Zadebiutował rok przed ukończeniem studiów. Odbył wiele inspirujących podróży po Europie i świecie. W twórczości bliska jest artyście tradycja klasyczna, której kolebką jest starożytna Grecja. Fascynowały go również dokonania Etrusków, co widoczne jest w dziele Garncarz (1959). Pozostaje mistrzem nastrojowych portretów rzeźbiarskich. Na jego bogaty dorobek składają się m.in.: pomnik Króla Maciusia I (pamięci Janusza Korczaka)w Szczecinie (1960), pomnik Męczeństwa na terenie obozu zagładyw Sobiborze (1963), Pomnik dla uczczenia ofiar obozu zagłady w Potulicach (1965), pomnik Mikołaja Kopernika we Fromborku (1973), pomnik Fryderyka Chopina w Słupsku (1976), pomnik Marii Konopnickiej we Wrześni (1979), pomnik Zygmunta Krasińskiego w Opinogórze (1989).
Rzeźba Ludomira Różyckiego(1883–1953), jest drugim wizerunkiem autora baletu Pan Twardowski w kolekcji Filharmonii Pomorskiej, obok portretu autorstwa Tadeusza Łodziany. Rozbudowane popiersie ustawione jest na prostopadłościennym wysokim cokole, z napisem w prostokątnej płycinie: LUDOMIR/RÓŻYCKI. Realistycznie potraktowany wizerunek L. Różyckiego zwrócony jest delikatnie w lewą stronę. Delikatne, pionowe cięcia na całej powierzchni popiersia uwysmuklają sylwetkę. W stroju wyróżnia się zawiązana pod szyją aksamitka.
Bibliografia:
Mieczysław Welter. Rzeźba. Katalog wystawy (grudzień 1970), tekst: Lech Grabowski, redakcja katalogu: Barbara Mitschein, Związek Polskich Artystów Plastyków, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych „Zachęta”, Warszawa 1970
Mieczysław Welter, [online], [dostępny:https://rzezba-oronsko.pl/artysci/mieczyslaw-welter/ ], [dostęp: 7.04.2023]
[z.j.], Rok Ludomira Różyckiego. W Bydgoszczy stanie pomnik twórcy „Bolesława Śmiałego”, „Ilustrowany Kurier Polski”, 21.12.1982, nr 239, s. 1
opracowanie: dr Agnieszka Wysocka
Ludwig van Beethoven, 1976
rzeźba – brąz (odlew: Brąz Dekoracyjny Warszawa)
cokół – granit z Michałowic
wys. rzeźby: 220 cm, wys. cokołu: 118 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona przy elewacji wschodniej Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
Witold Marciniak (1922–1999) – rzeźbiarz i medalier. Studiował na Wydziale Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, pod kierunkiem Stanisława Horno-Popławskiego i Tadeusza Godziszewskiego w l. 1947–1952. Od 1953–1956 pracował przy rekonstrukcji rzeźb i detalu architektonicznego w Gdańsku. Od 1957 do 1988 r. pracownik naukowy UMK w Toruniu (Wydział Sztuk Pięknych, Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa w Zakładzie Rzeźby i Detali Architektonicznych). Jest twórcą kopii rzeźby Pięknej Madonny z Torunia (zaginionej w czasie II wojny światowej). Wykonana w 1956 r., znajduje się w kościele pw. św. Janów w Toruniu. W. Marciniak wykonał rzeźby plenerowe dla Torunia takie jak m.in.: pomnik „De revolutionibus” (w hołdzie Mikołajowi Kopernikowi) w Toruniu (1973), pomnik Samuela Bogumiła Lindego w Toruniu (1976). Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Rzeźby w Toruńskim Oddziale Związku Polskich Artystów Plastyków.
Ludwig van Beethoven, 1976
Rzeźba całopostaciowa ustawiona na cokole. Ludwig van Beethoven (1770–1827), zaliczany razem z Josephem Haydnem i Wolfgangiem Amadeuszem Mozartem do Trzech Klasyków Wiedeńskich, został pokazany hieratycznie, z podkreśleniem mocy romantycznego geniusza muzyki. Kompozytor ma pochyloną głowę, zmarszczone brwi, z twarzy emanuje skupienie. Autora muzyki Ody do radości (do słów wiersza Friedricha Schillera) rzeźbiarz odtworzył, inspirując się licznymi zachowanymi portretami z epoki, m.in. obrazem Josepha Karla Stielera z 1820 r.. Z zapisów kronikarskich wiemy, że Beethoven nie dbał o wygląd. Miał ulubiony, długi płaszcz, zniszczony do tego stopnia, że muzyka zatrzymano pewnego razu w Wiedniu, podejrzewając go o włóczęgostwo. Nieco elegancji dodawała Beethovenowi modna na przełomie XVIII i XIX w. chusta wiązana na wysokim kołnierzu koszuli (tzw. halsztuk) – na portrecie namalowanym przez Carla Traugotta Riedela (1801), twórca IX Symfonii nosi właśnie taki element męskiej garderoby. W. Marciniak pokazał wirtuoza w długim płaszczu, z postawionym kołnierzem, którego skraj kompozytor podtrzymuje lewą ręką. Prawa dłoń wspiera lewą na wysokości nadgarstka. Fałdy płaszcza są głębokie, co w słoneczny dzień wzmacnia efekty światłocieniowe. Na cokole napis: BEETHOVEN.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Akta Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, sygn. 77
Bohdan Pociej, Wojciech Skrodzki, Kompozytorzy polscy w portrecie rzeźbiarskim, Bydgoszcz 1982
opracowanie: dr Agnieszka Wysocka
Mieczysław Karłowicz, 1976
rzeźba – piaskowiec
cokół – granit ze Strzegomia
wys. rzeźby: 389 cm, wys. cokołu: 80 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona w parku im. Jana Kochanowskiego w Bydgoszczy
Henryk Rasmus (1935–1991) – rzeźbiarz i medalier. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Zakopanem, a następnie w l. 1957–1963 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku w pracowniach Alfreda Wiśniewskiego i Hanny Żuławskiej. Po powrocie do rodzinnego Grudziądza, od 1963 r. zatrudniony na stanowisku plastyka-projektanta w Grudziądzkich Zakładach Przemysłu Gumowego „Stomil”. Był autorem pomników w Grudziądzu i na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, m.in.: pomnika Walki i Męczeństwa w Nakle nad Notecią (1969), pomnika Kosmodrom w Grudziądzu (1970), pomnika Mikołaja Kopernika w Grudziądzu (1972), popiersia Władysławy Staruszkiewicz w Grudziądzu (1976).
Obok popiersia Mieczysława Karłowicza autorstwa Alfonsa Karnego, rzeźba plenerowa przedstawiająca Mieczysława Karłowicza (1876–1909) jest drugim wizerunkiem kompozytora w zbiorach Filharmonii Pomorskiej. Rzeźba całopostaciowa, ustawiona na cokole i dodatkowo na dwóch stopniach. Prawa noga jest prosta, lewa zgięta, wsparta na wyższym stopniu, co dynamizuje sylwetkę. O lewe udo oparta została lewa dłoń, prawą dłoń kompozytor schował w kieszeni płaszcza. M. Karłowicz był zapalonym taternikiem. Podniesienie figury ponad cokół za pomocą dodatkowych stopni nawiązuje do pasji wspinaczkowej kompozytora. Na cokole napis: MIECZYSŁAW KARŁOWICZ.
Kamienny posąg M. Karłowicza tworzy zespół z rzeźbami przedstawiającymi Grażynę Bacewicz (autorzy: Ewelina Szczech-Siwicka, Henryk Siwicki) i Stanisława Moniuszkę (autor: Witold Marcinkiewicz), ustawionymi po północnej stronie Filharmonii Pomorskiej, na tle parkowej zieleni.
Bibliografia:
Edwin Brzostowski, Z żałobnej karty. Henryk Marian Rasmus (1935–1991), „Biuletyn Koła Miłośników Grudziądza”, 14 października 1992, dodatek IV
opracowanie: dr Agnieszka Wysocka
Piotr Czajkowski, 1976
rzeźba – brąz (odlew: Brąz Dekoracyjny Warszawa)
cokół – granit różowy z Michałowic
wys. rzeźby: 240 cm, wys. cokołu: 58 cm
sygn. ESH (na podstawie, w owalu)
rzeźba ustawiona na skwerze przed Zespołem Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy
Ewelina Szczech-Siwicka (ur. 1932) – rzeźbiarka, medalierka i graficzka. Studiowała do 1955 r. na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, w pracowni Jerzego Hoppena. Twórczyni ekslibrisów. Projektantka neonów hotelu „Helios” w Toruniu (1972)
Henryk Siwicki (1927–2004) – rzeźbiarz i medalier, malarz i rysownik. Studiował do 1955 r. na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, w pracowni Tymona Niesiołowskiego i Tadeusza Godziszewskiego. Jego wiersze i wspomnienia, ilustrowane autorskimi grafikami Z ciemności w ciemność ukazały się w 2016 r.
Ewelina Szczech-Siwicka i Henryk Siwicki stworzyli wspólnie wiele dzieł rzeźbiarskich w Toruniu i na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, m.in.: Zegar słoneczny w Toruniu (1973, upamiętniający Rok Kopernikański), Zegar słoneczny „Paw” w Inowrocławiu (współprojektant: Wit Płażewski, 1975), pomnik Dzieciom Polskim Ofiarom Faszyzmu w Toruniu (1980), pomnik Ludwika Rydygiera w Chełmnie (1984), zrekonstruowali pomnik Żołnierza Polskiego w Grudziądzu (1986).
Projektowali wystroje wnętrz, m.in. dla Pijalni Wód Mineralnych w Ciechocinku (1974).
W 2010 r. Ewelina Szczech-Siwicka i Henryk Siwicki obchodzili w toruńskiej galerii „Na piętrze” wspólny jubileusz 55-lecia działalności artystycznej.
Piotr Czajkowski, 1976
Rzeźba całopostaciowa, ustawiona na podstawie i na cokole. Rosyjski kompozytor Piotr Czajkowski (1840–1893), twórca najsłynniejszego baletu na świecie – Jeziora łabędziego (1877), pokazany został jako zatopiony w myślach artysta. Patrzy w dół, palcami lewej dłoni dotyka modnie przystrzyżonej, krótkiej brody. Prawą rękę, zgiętą w łokciu, ma ułożoną na wysokości pasa. Ubrany został w długi, sięgający poniżej kolan podróżny płaszcz z wysokim kołnierzem i z krótką peleryną. Twórcy zdynamizowali sylwetkę, ukazując autora Dziadka do orzechów (1892) z wysuniętą prawą nogą, nieznacznie pochylonego do przodu.
Bibliografia:
Plastyka Toruńska 1945–1975. Katalog wystawy, komisarz wystawy Barbara Narębska-Dębska, red. katalogu Bogusław Mansfeld, Toruń 1975
opracowanie: dr Agnieszka Wysocka
![Promethidion [w hołdzie Cyprianowi Kamilowi Norwidowi], 1988](https://filharmonia.bydgoszcz.pl/wp-content/uploads/2024/04/S-Slonina-Promethidion-1-500x750.jpg)
Promethidion [w hołdzie Cyprianowi Kamilowi Norwidowi], 1988
brąz
wys. 180 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona przed elewacją frontową (zachodnią) gmachu Filharmonii Pomorskiej
Stanisław Słonina (ur. 1936) – rzeźbiarz, rysownik, eseista i pedagog. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Zakopanem w 1956 r., a następnie studiował w l. 1956–1962 na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Mariana Wnuka. W 1962 r. został wykładowcą akademickim w macierzystej uczelni, pełniąc funkcję prorektora (1978–1981) i dwukrotnie dziekana Wydziału Rzeźby. Należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Medalierów FIDEM. S. Słonina specjalizuje się w rzeźbie monumentalnej, pracuje w metalu, granicie i ceramice. Uprawia też rzeźbę plenerową i relief. Mimo rozmiarów rzeźby S. Słoniny są pełne poezji. W ikonografii S. Słoniny ważne miejsce zajmuje duchowość i sacrum. Zrealizował m.in. pomniki Jana Pawła II w Buenos Aires (1999), Łowiczu (2000), Żyrardowie (2009). Inne realizacje to m.in. pomnik Józefa Piłsudskiego w Częstochowie (1990), pomnik Henryka Sienkiewicza we Włocławku (1971). W realizacjach kameralnych S. Słonina sięga po nietuzinkowe materiały i struktury, np. metalowe druciki (które traktuje jak nić pajęczą, czy włóczkę) – Tetoriente (Głowa wschodu) (1971), Dziki bohater (1972). O tym etapie twórczości S. Słoniny tak pisała jego córka Urszula Słonina: „Drobniutkie niteczki błyszczące metalicznym blaskiem, wciągają nas w swój prawie niematerialny wymiar. Mówią o cierpliwej, benedyktyńskiej pracowitości autora (…)”.
Promethidion [w hołdzie Cyprianowi Kamilowi Norwidowi], 1988
Rzeźba Promethidion S. Słoniny jest hołdem dla Cypriana Kamila Norwida (1821–1883), twórcy poematu pod tym tytułem, wydanego w Paryżu w 1851. Dzieło należy do cyklu metaforycznych prac, w których rzeźbiarz interpretuje fenomeny: natchnienia, metamorfozy, światła i kontemplacji. Twórczość C.K. Norwida, poety i artysty plastyka, była ważna dla S. Słoniny. Już w 1974 r. rzeźbiarz poświęcił romantycznemu poecie pracę Podzwonne Norwidowi.
Promethidion jest dialogiem z „duchem Poety”. Odbiorcy konfrontują się symbolami, archetypami, zakomponowanymi na „pulpicie” postumentu. Należą do nich: dłoń [odpowiedzialna za akty twórcze, za zapisywanie tekstów, za kształtowanie rzeźby, etc.] i skrzydła [symbolizujące poezję, duszę, natchnienie poetyckie, wzlatywanie ponad dosłowność]. Ta przestrzenna metafora odnosi się do mistycyzmu, przypominając m.in. motyw opuszczonej dłoni Chrystusa z obrazu Rogiera van der Weydena Zdjęcie z krzyża (1435), która, mimo tragedii Ukrzyżowanego zwiastuje Zmartwychwstanie. W kompozycji Promethidion S. Słoniny forma dłoni opada pionowo, jakby bez siły, natomiast przedramię rozdzielone na dwie części unosi się ku górze, przypominając rozpostarte skrzydła, lub płonący ogień. Rzeźba Promethidion wydaje się próbą skomunikowania z genialnym pisarzem i artystą XIX w., a zaproponowane symbole, wynikają z zasłuchania w naturę poematu Norwida.
Druga kompozycja S. Słoniny Promethidion,znajduje się w kolekcji Muzeum Romantyzmu w Opinogórze.
Rzeźba Promethidion [w hołdzie Cyprianowi Kamilowi Norwidowi], miała współtworzyć Galerię Rzeźby Romantycznej zaplanowaną przez Andrzeja Szwalbego, realizowanej od połowy l. 80. XX w. dla założenia pałacowo-parkowego w Ostromecku.
Bibliografia:
Stanisław Słonina. Medale. Katalog wystawy, tekst: Wiesława Bąblewska-Rolke, CBWA Warszawa Kordegarda, Warszawa 1980
Stanisław Słonina, [online], [dostępny:https://rzezba-oronsko.pl/artysci/stanislaw-slonina/], [dostęp: 2.04.2023]
Stanisław Słonina, film dokumentalny, reż. Piotr Welk, Andrzej Artymowicz, Instytut Sztuki Mediów Warszawa 2021, https://vimeo.com/536779871 [dostęp: 2.04.2023]
opracowanie: dr Dorota Grubba-Thiede
Stanisław Moniuszko, 1976
rzeźba – piaskowiec
cokół – granit ze Strzegomia
wys. rzeźby: 389 cm, wys. cokołu: 80 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona w parku im. Jana Kochanowskiego w Bydgoszczy
Witold Marciniak (1922–1999) – rzeźbiarz i medalier. Studiował na Wydziale Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, pod kierunkiem Stanisława Horno-Popławskiego i Tadeusza Godziszewskiego w l. 1947–1952. Od 1953–1956 pracował przy rekonstrukcji rzeźb i detalu architektonicznego w Gdańsku. Od 1957 do 1988 r. pracownik naukowy UMK w Toruniu (Wydział Sztuk Pięknych, Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa w Zakładzie Rzeźby i Detali Architektonicznych). Jest twórcą kopii rzeźby Pięknej Madonny z Torunia (zaginionej w czasie II wojny światowej). Wykonana w 1956 r., znajduje się w kościele pw. śś. Janów w Toruniu. W. Marciniak wykonał rzeźby plenerowe dla Torunia takie jak m.in.: pomnik „De revolutionibus” (w hołdzie Mikołajowi Kopernikowi) w Toruniu (1973), pomnik Samuela Bogumiła Lindego w Toruniu (1976). Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Rzeźby w Toruńskim Oddziale Związku Polskich Artystów Plastyków.
Stanisław Moniuszko, 1976
Rzeźba całopostaciowa ustawiona na cokole. Stanisława Moniuszkę (1819–1872), nazywanego „ojcem polskiej opery narodowej”, W. Marciniak pokazał sugerując ruch, wysuwając prawą nogę. Pomnik stabilizuje bryła piaskowca, z której wyłania się dolna część posągu. Daje to efekt trwającego procesu twórczego, szkicu, z którego „wyrasta” starannie wymodelowany tors i głowa. S. Moniuszko w interpretacji W. Marciniaka emanuje energią i siłą, która nie pozwala na dopięcie guzików marynarki. Prawa ręka autora Halki i Strasznego dworu opada wzdłuż ciała, lewa, zgięta w łokciu i przyciśnięta do klatki piersiowej podtrzymuje karty (prawdopodobnie z zapisem nutowym). Na cokole napis: STANISŁAW MONIUSZKO (inaczej niż w pozostałych wypadkach, napis nie jest pod figurą, ale na bocznej ściance cokołu. Prawdopodobnie nastąpiła pomyłka podczas ustawiania rzeźby na cokole).
Kamienny posąg Stanisława Moniuszki tworzy zespół z rzeźbami przedstawiającymi Grażynę Bacewicz (autorzy: Ewelina Szczech-Siwicka, Henryk Siwicki) i Mieczysława Karłowicza (autor: Henryk Razmus), ustawionymi po północnej stronie Filharmonii Pomorskiej, na tle parkowej zieleni.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Akta Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, sygn. 77
Bohdan Pociej, Wojciech Skrodzki, Kompozytorzy polscy w portrecie rzeźbiarskim, Bydgoszcz 1982
opracowanie: dr Agnieszka Wysocka
Światosław Richter, 1985
brąz
wys. 65 cm
sygn. brak
rzeźba ustawiona przed elewacją frontową (zachodnią) gmachu Filharmonii Pomorskiej
Stanisław Słonina (ur. 1936) – rzeźbiarz, rysownik, eseista i pedagog. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Zakopanem w 1956 r., a następnie studiował w l. 1956–1962 na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Mariana Wnuka. W 1962 r. został wykładowcą akademickim w macierzystej uczelni, pełniąc funkcję prorektora (1978–1981) i dwukrotnie dziekana Wydziału Rzeźby. Należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Medalierów FIDEM. S. Słonina specjalizuje się w rzeźbie monumentalnej, pracuje w metalu, granicie i ceramice. Uprawia też rzeźbę plenerową i relief. Mimo rozmiarów rzeźby S. Słoniny są pełne poezji. W ikonografii S. Słoniny ważne miejsce zajmuje duchowość i sacrum. Zrealizował m.in. pomniki Jana Pawła II w Buenos Aires (1999), Łowiczu (2000), Żyrardowie (2009). Inne realizacje to m.in. pomnik Józefa Piłsudskiego w Częstochowie (1990), pomnik Henryka Sienkiewicza we Włocławku (1971). W realizacjach kameralnych S. Słonina sięga po nietuzinkowe materiały i struktury, np. metalowe druciki (które traktuje jak nić pajęczą, czy włóczkę) – Tetoriente (Głowa wschodu) (1971), Dziki bohater (1972). O tym etapie twórczości S. Słoniny tak pisała jego córka Urszula Słonina: „Drobniutkie niteczki błyszczące metalicznym blaskiem, wciągają nas w swój prawie niematerialny wymiar. Mówią o cierpliwej, benedyktyńskiej pracowitości autora (…)”.
Światosław Richter, 1985
Nastrojowa, jakby neosecesyjna aura emanuje z asymetrycznego, poetyckiego popiersia pianisty Światosława Richtera (1915–1997), jednego z najbardziej charyzmatycznych, a zarazem ekscentrycznych wirtuozów muzyki współczesnej, w którego biogramie splatały się mroki tragicznych doświadczeń i blaski wielkiego, międzynarodowego uznania. Doceniano jego silną osobowość, brawurowe, przepełnione niuansami interpretacje, a także bardzo rozległy repertuar obejmujący muzykę dawną i współczesną. W l. 50. i 60. XX w. Ś. Richter koncertował w Polsce, m.in. był gościem Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy w 1963 r. W 1958 r. powstało nagranie jego wykonania V Koncertu fortepianowego Prokofiewa z Orkiestrą Filharmonii Narodowej pod batutą Witolda Rowickiego. Rok później w wytwórni Deutsche Grammophon nagrał II Koncert fortepianowy Rachmaninowa z udziałem Orkiestry Filharmonii Warszawskiej. W 1960 r. rozpoczął cykl występów w USA, które ugruntowały jego międzynarodową obecność w panteonie wybitnych osobowości muzyki współczesnej. Słynął z interpretacji utworów Chopina, Schumanna, Musorgskiego, Prokofiewa, Bartóka i Rachmaninowa, Mozarta i Beethovena.
Popiersie Ś. Richtera autorstwa S. Słoniny wydaje się „zabierać” odbiorców w stan rozkołysania, w strefy fal dźwiękowych i energetycznych, jakie towarzyszą „zanurzeniu” muzycznemu. Mimo dookreślonych rysów twarzy, korespondujących z realizmem krytycznym, czy z impresjonizmem (np. z rzeźbami Medarda Rosso), partie ramion przypominają o estetyce japońskiej, m.in. o grafice Różowe fale Kōrina Ogaty, symbolizującej relacje skłębionych emocji psyche i przestrzeni. Aura dzieła S. Słoniny nawiązuje do dokonań Ś. Richtera – genialnego XX- wiecznego wirtuoza fortepianu.
Bibliografia:
Stanisław Słonina. Medale. Katalog wystawy, tekst: Wiesława Bąblewska-Rolke, CBWA Warszawa Kordegarda, Warszawa 1980
Stanisław Słonina, [online], [dostępny: https://rzezba-oronsko.pl/artysci/stanislaw-slonina/] [dostęp: 2.04.2023]
Stanisław Słonina, film dokumentalny, reż. Piotr Welk, Andrzej Artymowicz, Instytut Sztuki Mediów Warszawa 2021, [online], [dostępny: https://vimeo.com/536779871 ], [dostęp: 2.04.2023]
Światosław Richter, oprac. Wojciech Bońkowski, wrzesień 2006, [online], [dostępny: https://chopin.nifc.pl/pl/chopin/osoba/6838 ], [dostęp: 2.04.2023]
opracowanie: dr Dorota Grubba-Thiede