O nas

Filharmonia Pomorska w Bydgoszczy słynie na całym świecie z genialnej akustyki. Jednym z pierwszych, którzy tu występowali był Artur Rubinstein, który – od czasu jego wizyty w Bydgoszczy w 1960 r. – jest patronem sali koncertowej.

Filharmonia Pomorska jest instytucją kultury Województwa Kujawsko-Pomorskiego, współprowadzoną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zaliczana jest do czołowych instytucji muzycznych kraju.

Nasza działalność artystyczna to koncerty symfoniczne, kameralne oraz recitale najwybitniejszych wirtuozów z całego świata, a także liczne wydarzenia edukacyjne.

W Filharmonii działają dwa etatowe zespoły artystyczne: Orkiestra Symfoniczna oraz Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis.
Oba zespoły są uznane na świecie i regularnie koncertują w kraju i zagranicą. Udziałem obu są również światowe prawykonania dzieł, w tym specjalnie dla nich napisanych przez takich kompozytorów, jak: Krzysztof Penderecki, Henryk Mikołaj Górecki, Wojciech Kilar, Bogusław Schaeffer, Romuald Twardowski czy Krzysztof Herdzin.

Widownia sali koncertowej Filharmonii Pomorskiej liczy 850 miejsc. Na estradzie mieszczącej orkiestrę i chór, znajdują się 47-głosowe mechaniczne organy wybudowane przez firmę Rieger-Kloss z Krnova (Czechy). W Filharmonii znajduje się także sala kameralna i foyer główne, obie na 170 miejsc.

W foyer i holach bocznych podziwiać można bogaty zbiór portretów rzeźbiarskich w brązie słynnych kompozytorów i wirtuozów oraz unikatowe gobeliny tkane na zamówienie Filharmonii. Ważne miejsce zajmuje cykl gobelinów „Kwartet zapustny” Tadeusza Brzozowskiego, jednego z najwybitniejszych polskich kolorystów oraz Zbiór Współczesnego Polskiego Malarstwa i Grafiki im. Tadeusza Brzozowskiego. Kolekcja, która powstała w latach 1986–88, zawiera dzieła m.in. Zdzisława Beksińskiego, Jerzego Nowosielskiego czy Jana Tarasina.

Doskonałe warunki akustyczne sali koncertowej wykorzystywane są do nagrań. Zarejestrowane tutaj krążki CD wielokrotnie były nagradzane przez polski i zagraniczny przemysł fonograficzny. W sali powstała również pierwsza polska płyta audiofilska, pokryta 24-karatowym złotem. Gmach Filharmonii Pomorskiej jest miejscem licznych kongresów i sympozjów, organizowanych przez uczelnie, banki, wielkie korporacje i firmy. We wspaniałych wnętrzach spotykają się artyści, politycy, ludzie świata biznesu i elita intelektualna.

Budowniczym i pierwszym dyrektorem Filharmonii Pomorskiej w latach 1951–1990 był Andrzej Szwalbe. Od 1991 do 2015 roku funkcję dyrektora pełniła Eleonora Harendarska, od września 2015 roku dyrektorem Instytucji jest Maciej Puto. Od 2002 r. funkcję zastępcy dyrektora pełni Cezary Nelkowski.

Historia filharmonii

Filharmonia Pomorska w Bydgoszczy utworzona została na bazie Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej, której dyrektorem był Mieczysław Tomaszewski, funkcjonującej nad Brdą od 1946 r. W 1951 r. jej nowy szef – Andrzej Szwalbe wraz z Towarzystwem Muzycznym podjął starania o upaństwowienie zespołu, w wyniku czego 1 stycznia 1953 r. Pomorską Orkiestrę Symfoniczną przekształcono w Państwową Filharmonię Pomorską w Bydgoszczy.

Andrzej Szwalbe szybko rozpoczął starania, by Filharmonia miała własną siedzibę. Wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę nowego gmachu odbyło się 26 czerwca 1954 r. Projekt wybrano w drodze konkursu. Wygrała koncepcja zespołu bydgoskiego Miastoprojektu, na czele którego stanął Stefan Klajbor. Konstruktorem gmachu został Bogdan Piestrzyński, potem do zespołu dołączył jeszcze projektant akustyki Witold Straszewicz.

Andrzej Szwalbe

Reprezentacyjny, neoklasycystyczny gmach z genialną akustycznie salą koncertową miał oficjalną inaugurację 16 listopada 1958 r. W tym roku również nadano instytucji imię Ignacego Jana Paderewskiego (jego brat przyrodni – Józef Paderewski – od 1926 r. do śmierci w 1958 r. mieszkał i pracował w Bydgoszczy). Od 1959 r. sala koncertowa FP stała się miejscem recitali muzyków o międzynarodowej renomie. Pierwszymi takimi artystami byli: Henryk Sztompka, Witold Małcużyński, Artur Rubinstein, Ida Haendel, Leonid Kogan, Światosław Richter.

W zapoczątkowanym w latach 90-tych XX wieku cyklu Mistrzowie Literatury w Filharmonii pojawili się wybitni poeci, pisarze, tłumacze, m.in.: Czesław Miłosz, Irwin Allen Ginsberg, Ryszard Krynicki, ks. Jan Twardowski, Anders Bodegård, Adam Zagajewski, Zygmunt Kubiak, Julia Hartwig.

Instytucja i jej zespoły biorą czynny udział w przedsięwzięciach o znaczeniu historycznym zarówno dla miasta, regionu, jak i kraju. Jednym z najważniejszych, obfitujących w znaczące wydarzenia artystyczne, pozostanie rok 2001 ogłoszony Rokiem Paderewskiego, patrona FP. Filharmonia była jego głównym pomysłodawcą.

W 2018 r. instytucja intensywnie włączyła się w obchody 100-lecia Niepodległości. Ważnym tego akcentem był uroczysty koncert „Requiem Mozarta Ignacemu Janowi Paderewskiemu w 77. rocznicę śmierci” z udziałem OSFP oraz Chóru Akademii Muzycznej im. Paderewskiego w Poznaniu pod dyrekcją Kaia Bumanna, który odbył się w Bazylice Archikatedralnej w Warszawie, miejscu spoczynku patrona Filharmonii i poznańskiej Uczelni.

W roku 2018 Filharmonia świętowała 60-lecie swej siedziby. Punktem kulminacyjnym Jubileuszu był koncert 16 listopada z programem historycznym sprzed 60 lat oraz wydanie monografii pt. „NARÓD SOBIE. 60 lat gmachu Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy”. W tym roku oddano także do użytku melomanów windę.

W latach 2018–2020 Filharmonia realizowała projekt pn. Zakup sprzętu i wyposażenia dla Filharmonii Pomorskiej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy, współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020 w ramach VIII Osi Priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Działanie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury.

Dzięki pozyskanym środkom, w wysokości ponad 15 mln zł, zakupiono niemalże wszystkie instrumenty wraz z akcesoriami dla muzyków obu orkiestr, sprzęt nagłośnieniowy, oświetleniowy, prezentacyjny, fotograficzny, komputerowy, wyposażenie estrady, a także schodołaz do wózków inwalidzkich i system wspomagania słuchu.

W styczniu 2017 roku rozpoczął się proces przygotowań inwestycji remontu, przebudowy i rozbudowy Filharmonii Pomorskiej. Zmieniono miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródmieście – Filharmonia Pomorska, opracowano raport akustyczny zawierający charakterystykę sal koncertowych, powstał Program Funkcjonalno-Użytkowy. W maju 2020 roku rozstrzygnięto międzynarodowy konkurs architektoniczno-urbanistyczny na opracowanie koncepcji remontu, przebudowy i rozbudowy FP. Pierwszą nagrodę otrzymała pracownia z Krakowa – Kozień Architekci s.c. Marek Kozień, Magdalena Kozień-Woźniak, Katarzyna Kozień-Kornecka, z którą w maju 2021 r. podpisano umowę na przygotowanie dokumentacji projektowej wartej prawie 14 milionów zł i w całości finansowanej z budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Festiwale w filharmonii

Niezwykle ważną rolę w działalności artystycznej Filharmonii Pomorskiej zajmują festiwale:

• organizowany od 1963 r. Bydgoski Festiwal Muzyczny (od 2016 r. przebiegający pod hasłem „Kontrasty”)
• w latach 1966–2014 triennale – Międzynarodowy Festiwal „Musica Antiqua Europae Orientalis”.

Festiwale MAEO połączone były z kongresami muzykologicznymi i slawistycznymi. Ich celem było odnajdywanie wspólnych korzeni kulturowych Starego Kontynentu. Impreza odgrywała ogromną rolę kulturoznawczą i była niezwykle cenną płaszczyzną wymiany myśli między naukowcami i artystami Wschodu oraz Zachodu. Owocem zaprezentowanych referatów były publikacje naukowe Acta Musicologica i Acta Slavica.

Wystąpili w filharmonii

Soliści i dyrygenci:
Piotr Anderszewski, Rafał Blechacz, Gwendolyn Bradley, Benjamin Britten, Sarah Chang, Mykoła Diadiura, Juozas Domarkas, Nelson Goerner, Krzysztof Herdzin, Eugen Indjic, Krzysztof Jakowicz, Jakub Jakowicz, Leila Josefowicz, Ryszard Karczykowski, Cyprien Katsaris, Nigel Kennedy, Kevin Kenner, Olga Kern, Roman Kofman, Kazimierz Kord, Konstanty Andrzej Kulka, Aleksandra Kurzak, Michel Lethiec, Mischa Maisky, Adam Makowicz, Jerzy Maksymiuk, Joseph Malovany, Witold Małcużyński, Kurt Masur, Ann Akiko Meyers, Shlomo Mintz, Leszek Możdżer, Arto Noras, Garrick Ohlsson, Luciano Pavarotti, Peter Pears, Krzysztof Penderecki, Ivo Pogorelić, Michaell Roll, Ilan Rogoff, Artur Rubinstein, Aleksiej Sułtanow, Jeffrey Swann, Eugene Tzigane, Antoni Wit, Krystian Zimerman i inni.

Orkiestry:
Orkiestra Symfoniczna Radia BBC, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Sinfonia Varsovia, Scottish Chamber Orchestra, Chór i Orkiestra Filharmonii Narodowej w Warszawie, Litewska Narodowa Orkiestra Symfoniczna w Wilnie, Węgierska Narodowa Orkiestra Symfoniczna w Budapeszcie, Orkiestra Symfoniczna Concerto Budapest, L’Arpeggiata, Korean Chamber Ensemble, Shanghai Quartet, Apollon Musagète Quartett, Wrocławska Orkiestra Barokowa i inne.

Chóry:
Poznańskie Słowiki, Narodowego Forum Muzyki, Filharmonii Łódzkiej, Synagogi pod Białym Bocianem we Wrocławiu, Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej, Opery Narodowej Ukrainy, Ławry Troicko-Siergijewskiej w Rosji, Polski Chór Kameralny w Gdańsku, Drewnerusskij Raspiew w Moskwie, ponadto: proMODERN, Collegium Vocale Gent, The King’s Singers, The Tallis Scholars, Westminster Abbey Choir, Academy of St. Martin in the Fields i inne.

Stała współpraca:
Filharmonia ma na koncie długoletnią współpracę z instytucjami kulturalnymi za granicą, m.in. 45-letnią z Chórem Berliner Cappella oraz blisko 20-letnią z Chórami Singakademie Frankfurt (Oder).

Regularnie na estradzie FP występują laureaci najbardziej prestiżowych międzynarodowych muzycznych konkursów w Polsce, jak Międzynarodowy Konkurs Chopinowski w Warszawie, Konkurs Skrzypcowy im. H. Wieniawskiego w Poznaniu czy Konkurs Dyrygentów im. G. Fitelberga w Katowicach.

Filharmonia zapraszana była też do współorganizowania sławnych w świecie imprez artystycznych, m.in. takich jak Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, jest również głównym partnerem i współorganizatorem Międzynarodowych Konkursów Pianistycznych im. Ignacego Jana Paderewskiego.

Działalność edukacyjna

Od 1958 roku prowadzona jest w Filharmonii szeroka działalność edukacyjna dla wszystkich grup wiekowych. W ciągu roku odbywa się około 1,5 tys. audycji i koncertów umuzykalniających (na miejscu i w placówkach oświatowych województwa kujawsko-pomorskiego) dla prawie 200 tysięcy słuchaczy. Proponowane są także transmisje online audycji muzycznych z sali kameralnej FP, a także muzyczne filmowe programy edukacyjne.

Dużą popularnością cieszą się cykle familijne: „Od brzuszka do uszka maluszka” dedykowany niemowlętom i kobietom w ciąży oraz „Akademia WioliMisia” dla dzieci w wieku przedszkolnym. Pamiętamy także o seniorach i dla nich powstał cykl Poranków Muzycznych.